De Kempense afvalintercommunale IOK Afvalbeheer voert al jaren een proactief milieubewust beleid. Door een sterke focus op afvalpreventie en doorgedreven sortering, produceren de Kempenaars gemiddeld een derde minder restafval dan de rest van Vlaanderen. Maar de afvalbeheerder geeft ook zelf het goede voorbeeld. “Vanaf 2020 gaan we het water op voor het transport van 60% van ons gft- en restafval, goed voor zo’n 40.000 ton per jaar”, zegt Paul Macken, directeur bij IOK Afvalbeheer. “Daardoor kunnen we 2.500 ritten schrappen.”

De meer dan 500.000 inwoners van de 29 gemeenten waarvoor IOK Afvalbeheer verantwoordelijk is, staan er waarschijnlijk niet bij stil. Maar nadat ze hun afval aan de deur zetten of naar het recyclagepark brengen, volgt een complex logistiek proces om het tot bij de verwerkers te krijgen. “Door de circulaire wind die door ons land waait, komen er ook continu nieuwe verwerkers bij”, licht Paul Macken toe. “Almaar meer afval krijgt een tweede leven. Zo zitten we intussen al aan 30 deelstromen. Logistieke optimalisatie is in onze sector dan ook een must.”

Twee vliegen in een klap

De twee meest omvangrijke afvalstromen gaan naar sites in eigen beheer. Het organische afval, waaronder gft, wordt verzameld in Beerse, terwijl het restafval in de Mechanisch Biologische Scheidingsinstallatie (MBS) in Geel belandt. Paul Macken: “Die grote volumes sprongen meteen in het oog. Bovendien was het logisch om eerst op de routes en installaties te focussen die we volledig zelf controleren. Maar hoe konden we tegelijk ons logistieke verhaal efficiënter invullen en onze ecologische voetafdruk verkleinen? Doordat onze sites zich aan waterwegen verbinden, lag het antwoord voor de hand: binnenvaart.”

Multimodale pioniers in Vlaanderen

Na een inloopperiode van 3 jaar, is sinds begin 2020 het doel bereikt: IOK Afvalbeheer transporteert 60% van het organisch en restafval via water. Enkel het vervoer van het afval uit de gemeentes rondom de verwerkingssites verloopt nog via de weg.

“Na de huis-aan-huisophaling lossen de vrachtwagens in de overslagcentra in Beerse en Mol, waarna binnenschepen het afval naar de verwerkingssites brengen”, verduidelijkt Paul Macken. “Daarmee zijn we de eerste afvalbeheerder in Vlaanderen die structureel voor multimodaal transport kiest. Op dat elan willen we in de toekomst verdergaan.”

“Via binnenvaart kunnen we onze logistieke keten verduurzamen én dezelfde servicegraad aanhouden. Dan is de keuze snel gemaakt en gewoon logisch.”

                         – Paul Macken, directeur bij IOK afvalbeheer

Nóg 1.350 ritten in het vizier

Paul Macken: “Een tweede focus ligt op het transport van Solid Recovered Fuel – of SRF. Dat is een van de producten die onze MBS-site produceert door verwerking van restafval. Jaarlijks gaat daarvan zowat 35.000 ton naar papierfabrikant Stora Enso in de Gentse kanaalzone. Dat is het equivalent van zes vrachtwagens die twee keer per werkdag de Antwerpse Ring moeten trotseren. Nochtans is Stora Enso perfect bereikbaar via het Kanaal Gent-Terneuzen en de Ringvaart. Samen met het team van Multimodaal.Vlaanderen en De Vlaamse Waterweg werken we nu aan een onderzoeksproject om de haalbaarheid van binnenvaart voor die trajecten te bepalen. Het grootste struikelblok: die optie is enkel interessant als er ook een retourvracht is. Hopelijk volgt dit jaar de doorbraak.”

Toon is gezet

Paul Macken: “In de toekomst zal binnenvaart in onze sector enkel aan belang toenemen: Vlaanderen wil van zijn havens ware recyclagehubs maken. Het stijgende aantal deelstromen vraagt om alternatieve oplossingen en door technische ontwikkelingen wordt binnenvaart voordeliger. Zo zijn we zelf al gesprekken opgestart om voor vaste trajecten over kleinere waterwegen met onbemande vaarten te werken. Wie vandaag nog een nieuwe installatie bouwt en dat niet aan een waterweg doet, schiet zichzelf al op voorhand in de voet.”

Voor IOK Afvalbeheer was de sprong naar binnenvaart ‘gewoon logisch’ omwille van drie redenen:

1. Door de opkomst van nieuwe schepen met een vlakke laadvloer kan je containers eenvoudig overladen met haakwagens, waardoor je geen dure hijskranen nodig hebt.

2. Voor restafval geldt er een korting op de Vlaamse milieuheffing, zodat watertransport aantrekkelijker wordt.

3. Wegvervoer wordt alsmaar duurder en het fileprobleem lijkt – letterlijk – een straatje zonder einde in ons land.

Uitgelichte feiten en cijfers:

Opgericht in: 2003 (daarvoor maakte afvalbeheer deel uit van de in 1962 opgerichte gemengde intercommunale IOK)

Hoofdkantoor: Geel

Aantal medewerkers: 450 (waarvan 300 in logistiek)

Sector: afvalbeheer

Actief in: 29 gemeentes (Kempen)

Transportmodi: wegvervoer en binnenvaart

Vindt u een multimodale supplychain ook ‘gewoon logisch’? Schrijf u in voor BaanBrekers 2020 , hét evenement rond multimodaliteit in Vlaanderen.